အမ်ဳိးသမီးမ်ားနဲ႔ အခက္အခဲမ်ား
ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္ျမန္မာျပည္ဟာ အမ်ဳိးသားေတြ လႊမ္းမိုးတဲ့ တပ္မေတာ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ထားတဲ့ ကာလမွာ အမ်ဳိးသမီးအမ်ားစုဟာ ဒီ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကေန ေနာက္က်န္ခံခဲ့ရတယ္လုိ႔ ေျပာဆုိၾကပါတယ္။ အဲ့လုိကာလမွာ ဘယ္လုိမ်ဳိး အခက္အခဲ စိန္ေခၚမႈေတြ ျဖတ္သန္းၿပီးေတာ့ ေအာင္ျမင္တဲ့ စုမွဴးလုပ္ငန္း ရွင္ေတြ ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္ရလည္းဆိုတာကုိ ဒီေန႔ က်ေနာ္ဖိတ္ၾကားထားတဲ့ ဧည့္သည္ေတြျဖစ္တဲ့ Inle Princess Resort ရဲ႕မန္းေနဂ်င္းဒါ႐ုိက္တာ မယဥ္မ်ဳိးစု၊ သူဟာဆိုရင္ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က Global Women Leaders Award ဆုကိုလည္း ရရွိထားတာျဖစ္ပါ တယ္။ ေနာက္ထပ္ တဦးကေတာ့ My Precious (Mon Precieux) ဖက္ရွင္ဒီဇုိင္း ကုမၸဏီရဲ႕ မမုိဟြမ္ တို႔က က်ေနာ္နဲ႔ အတူ ၀င္ေရာက္ ေဆြးေႏြးသြား မွာျဖစ္ပါ တယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဧရာ၀တီမဂၢဇင္း အဂၤလိပ္ပုိင္း အယ္ဒီတာ ေက်ာ္စြာမုိး ျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
ကိုေက်ာ္စြာမုိး။ ။ မယဥ္မ်ဳိးစု၊ မမိုဟြမ္ က်ေနာ္တုိ႔ program မွ ႀကိဳဆုိပါတယ္။ မယဥ္မ်ဳိးစု၊ မမုိဟြမ္တို႔ ဟာ ေအာင္ျမင္တဲ့ လုပ္ငန္းရွင္ေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့ ကိုယ္အရပ္ကုိယ့္ေဒသမွာ ျပန္လည္ ပ့ံပုိးကူညီမႈေတြလည္း လုပ္ေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြျဖစ္တယ္ဆုိေတာ့ ပထမဆံုးမယဥ္မ်ဳိးစု အဲ့လုိမ်ဳိး ေအာင္ျမင္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးစြန္႔ဦး လုပ္ငန္းရွင္တေယာက္ ျဖစ္လာဖုိ႔အတြက္ကုိ ဘယ္ေလာက္အခက္အခဲေတြရွိခဲ့သလဲ၊ အဲ့ဒါကို ဘယ္လုိ ပံုေဖာ္ ခ်င္သလဲ။
မယဥ္မ်ဳိးစု။ ။ ထူးထူးျခားျခားရယ္ေတာ့ က်မတို႔မထင္ပါဘူး၊ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ အမ်ားစုက က်မတို႔ လုိမ်ဳိးပဲဆုိေတာ့ ကုိယ့္ကေတာ့ သူမ်ားထက္ ထူးျခားၿပီးေတာ့မွ စြမ္းေဆာင္မႈေတြ ပုိေကာင္းတယ္လို႔ေတာ့ မထင္ပါဘူး။ က်မရွင္းရွင္းေျပာမယ္ဆိုရင္ ၈၈ ခုႏွစ္ အေရးအခင္းၿပီး ကာလမွာ ၁၀ တန္းေအာင္တဲ့အခ်ိန္ ဆုိေတာ့ ေက်ာင္းဆက္တတ္လို႔မရတဲ့ အခ်ိန္ကာလမွာ သူ႔လုိငါလုိပဲ အထက္တန္းေက်ာင္းလည္းၿပီးတာနဲ႔ တတ္စရာ ေက်ာင္းလည္းမရွိေတာ့ဘူး၊ ကံေကာင္းခ်င္ေတာ့ အေမအေဖတို႔ နဂုိက လုပ္ငန္းစြဲရွိခဲ့တဲ့ ဟုိတယ္လုပ္ငန္းေလးကေနတဆင့္ ေနာက္ထပ္ ႏိုင္ငံျခားကုိသြားၿပီးေတာ့ ဟုိတယ္သင္တန္းေက်ာင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့မွ ၃၊ ၄ ႏွစ္ေလာက္ ေလ့လာခဲ့တာပဲရွိပါတယ္။ တကယ္တန္း လုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္လာတဲ့ အခါက်ေတာ့ က်မ အေဖရဲ႕ေနာက္မွာ အမ်ားႀကီးပဲ အေဖရဲ႕အရိပ္ကုိ ခုိလံႈခဲ့ရပါတယ္။ နံပတ္(၁) က်မလုပ္ငန္း စေထာင္တဲ့အခ်ိန္မွာ က်မအမ်ဳိးသားရယ္၊ က်မအေဖရယ္ မိသားစု လုပ္ငန္းစုေလးမွာ စေထာင္ခဲ့တာပါ၊ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ က်မသည္ အသက္ ၂၄ ႏွစ္၊ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္၊ အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ ဘယ္အစည္းအေ၀းပဲသြားသြား ဘယ္ေနရာပဲသြားသြား အမ်ဳိးသမီးျဖစ္တယ္ ငယ္လည္းငယ္ေသးတယ္လုိ႔ သူတို႔စိတ္ထဲမွာ ယူဆတဲ့အတြက္ ေၾကာင့္မို႔လုိ႔ က်မေျပာခ်င္တဲ့ စကားကုိ က်မမေျပာရဲပါဘူး။ အစည္းအေ၀းခန္းမဆုိရင္လည္း အမ်ဳိးသမီးဦးေရနည္းပါတယ္။ တခုခုေလာက္ က်မနားလည္ခ်င္လို႔ သြားေျပာတဲ့အခါက်ရင္ သိပ္ၿပီးေတာ့မွ အေလးထားမခံရသလုိ ခံစားရပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ အစည္းအေ၀းဆိုရင္ အေဖတို႔ အမ်ဳိးသား ေတြပဲတက္၊ ဆံုးျဖတ္ ခ်က္ေတြဆုိရင္လည္း သူတို႔ယူလာ ခဲ့၊ ေနာက္ပုိင္းမွာ လုပ္ရမယ့္မွန္သမွ် စလယ္ဆံုး မွန္သမွ် က်မတို႔လုပ္ရတယ္။
ကိုေက်ာ္စြာမုိး။ ။ မမိုဟြမ္က ၿပီးခဲ့တဲ့ ၇ႏွစ္ ၈ႏွစ္ကတည္းက ျမန္မာျပည္ကေန ထြက္ၿပီးေတာ့ အေမရိကားမွာ Lotus Hom ဆုိတဲ့ကုမၸဏီကို တည္ေထာင္ခဲ့တယ္။ အတုိင္းအတာတခု အထိ ေအာင္ျမင္ ခဲ့တယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔ ျမန္မာျပည္က ထြက္ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီမွာ သြားလုပ္ျဖစ္ခဲ့တာလဲ။ ျမန္မာျပည္မွာ လုပ္မယ္ဆုိရင္ အဲ့ဒီေလာက္ အခြင့္အလမ္းေတြ ေအာင္ျမင္မႈေတြ မရဘူးလုိ႔ ထင္လို႔္လား။
မမုိဟြမ္။ ။ က်မသြားတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ႏွစ္ခုရွိတယ္။ တခုက ႏိုင္ငံျခားမွာပညာသင္ဖို႔၊ ဒုတိယ တခ်က္က ဟုိမွာသူမ်ားေတြဘာလုပ္လဲ ဟုိကပညာေတြယူၿပီးေတာ့မွ တေန႔ ဒီကုိျပန္လာၿပီး ျပန္ပြားေပးမယ္ ဆုိတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွစ္ခုနဲ႔ က်မသြားခဲ့တာပါ။ ဟုိမွာ ေက်ာင္းၿပီးေတာ့ အလုပ္ေတြလည္း ႀကိဳးႀကိဳးစားစား လုပ္တယ္၊ အပင္ပန္းခံၿပီးေတာ့လုပ္တယ္။ သူမ်ားေတြက ႏုိင္ငံျခားသြားရင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္သြားတယ္လို႔ ထင္ၾကတယ္၊ ကိုယ့္မွာ အပင္ပန္းအမ်ားႀကီးခံရတာ သူမ်ားေတြမသိဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်မႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီခါးသီးတဲ့ဒဏ္ေတြကုိ ခံခဲ့ရၿပီးေတာ့မွ ဒီေနရာ ဒီအေျခအေနေရာက္လာတာ။ ဒါေပမယ့္ က်မ မေလ်ာ့တဲ့ ဇြဲလံု႔လနဲ႔ သတိၱရွိရွိနဲ႔ သူမ်ားနဲ႔ ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္ေအာင္ အေမရိကန္ေတြရဲ႕ ဌာနအုပ္ခ်ဳပ္သူတေယာက္ အေနနဲ႔ ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ လုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ သူတို႔ဆီက experience ( အေတြ႕အႀကံဳ) ေတြအမ်ားႀကီး ရခဲ့ တယ္။ ဒါေပမယ့္ က်မ အဲ့ဒါနဲ႔ မရပ္ပါဘူး၊ ကုမၸဏီႏွစ္ခုမွာ တခုကုိ သံုးႏွစ္ဆီ လုပ္ခဲ့ၿပီးေတာ့ က်မကုမၸဏီ စေထာင္ပါတယ္။ က်မ သံုးႏွစ္ပဲ လုပ္ရတဲ့အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ သံုးႏွစ္နဲ႔ အေတြ႕အႀကံဳတခုက လံုေလာက္တယ္လို႔ထင္လို႔ပါ။ ေျခာက္ႏွစ္ ဆုိေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေလးကို လံုေလာက္သြားၿပီ။ အဲေတာ့ Lotus Hom ကုမၸဏီကို တေယာက္တည္း ကုိယ္ဆုထားတဲ့ ပိုက္ဆံနဲ႔ တည္ေထာင္ၿပီးေတာ့မွ partnership ကုိေခၚတာပါ။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး။ ။ အဲ့လုိမ်ဳိး ျမန္မာျပည္မွာလည္းေတာက္ေလွ်ာက္ေနခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဟုိမွာသြားၿပီး ကုမၸဏီ ေထာင္တယ္ဆုိေတာ့ ဟုိမွာ အလုပ္လုပ္ရတဲ့ အေနအထားပံုသ႑ာန္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ေဘး ပတ္၀န္းက်င္က ေယာက္်ားေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အာဏာပုိင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အစုိးရပဲျဖစ္ျဖစ္ သူတို႔ရဲ႕ ကုိယ့္အေပၚမွာ တုန္႔ျပန္ခ်က္၊ ျပဳမူဆက္ဆံမႈနဲ႔ ျမန္မာျပည္မွာတုန္းက ျပဳမူဆက္ဆံခံရမႈ ကြာျခားမႈေတြ ေတြ႕ရလား။
မမိုဟြမ္။ ။ ကြာေတာ့ကြာပါတယ္။ က်မ ဒီျမန္မာျပည္ထဲမွာ မထြက္ခင္ကတည္းက 5 Star Hotel ဆီဒုိးနားဟိုတယ္မွာ Marketing & Communication Executive အေနနဲ႔ လုပ္လာတဲ့သူဆုိေတာ့ အဲ့ဒီတုန္းကေတာ့ မထီမဲ့ျမင္ လုပ္ၾကတာေပါ့၊ မိန္းကေလးက ဟိုတယ္မွာလုပ္တာ Marketing & Communication Executive အဆင့္ဆုိတာကို သူတို႔ေသခ်ာနားမလည္ၾကဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲ့ဒီပညာနဲ႔ ေကာင္းေကာင္းဆက္ဆံခံခဲ့ဖူးရတယ္ဆိုေတာ့၊ ဟိုမွာေရာက္လည္း ဒီလုိပါပဲ သိပ္ေတာ့မထူးျခားပါဘူး gender issue ေတြဆိုတာလည္း ကမာၻအႏွံ႔မွာရွိပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာလည္း ရွိသလုိ နယူးေယာက္ မွာလည္း ရွိပါတယ္။
ကိုေက်ာ္စြာမုိး။ ။ မစု ဆုိလည္း အင္းသူေပါ့၊ အင္ေလးမွာေမြး၊ အင္းေလးမွာႀကီးၿပီးေတာ့ အင္းေလးမွာပဲ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူ၊ မမိုဟြမ္ ဆုိရင္လည္း ရွမ္းတုိင္းရင္းသူေပါ့၊ အမ်ားစုျဖစ္တဲ့ ဗမာေတြနဲ႔ အနည္းစုျဖစ္တဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြၾကားမွာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈရွိတယ္လို႔ အၿမဲအေျပာခံရတယ္ ဒါကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ ေတြ႕ရတာ အမ်ားႀကီးပဲဆိုေတာ့ တိုင္းရင္းသူေတြအေနနဲ႔ က်န္တဲ့သူေတြနဲ႔စာရင္ ပုိၿပီးေတာ့ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရတယ္ အဲ့ဒီကေနၿပီးေတာ့ ေဖာက္ထြက္ရတာ ပုိမခက္ဘူးလား၊ ထူးထူးျခားျခား ပုိခက္ခဲတဲ့အေတြ႕အႀကံဳေတြ ေတြ႕ရလား။
မယဥ္မ်ဳိးစု။ ။ ထူးထူးျခားျခားရယ္လို႔ သိပ္မရွိဘူး၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိုေတာ့ က်မထင္တယ္ အဲ့လိုအမ်ဳိးသမီး ေတြကပုိၿပီးေတာ့ ေခ်ာင္ေရာက္တာက မ်ားေသာအားျဖင့္ Infrastructure နဲ႔ဆုိင္တယ္လုိ႔ေအာက္ေမ့ပါတယ္၊ ဆိုလုိျခင္း အေၾကာင္းအရင္းက အရမ္းပဲ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးေ၀း လြန္းတဲ့ေနရာမွာ ပုိၿပီးေတာ့ ဒုကၡေရာက္ တယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ က်မသူငယ္ခ်င္းတခ်ဳိ႕ဆုိရင္ ကယားတို႔၊ ပအို႔နယ္တို႔ဘက္ကေန လာၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းတတ္ရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြရွိတယ္။ က်မက ေညာင္ေရႊကေန လာၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းတတ္ရတဲ့ သူဆုိေတာ့ တူေတာ့မတူဘူးေပါ့။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆုိေတာ့ သူတို႔က်ေတာ့ တေ၀းတလန္ကေနလာတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြက်ေတာ့ ဒီေလာက္အထိ ေ၀းေ၀းလန္လန္ကေန လာၿပီးေတာ့ ေက်ာင္းတတ္ဖို႔ဆုိတာ သူတို႔အတြက္ အင္မတန္မွ ခက္ခဲပါတယ္။ ဒါေတာင္မွ အထက္တန္းေက်ာင္းပညာကိုပဲေျပာတာေနာ္ က်မတို႔ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕ကေတာ့ အႀကီးအက်ယ္ေတာ့့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးေကာင္းတဲ့ ေနရာဆုိေတာ့ အဲ့ေလာက္အထိ ခက္ခက္ခဲခဲေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ အဲ့ဒီအခ်ိန္ အထက္တန္းေက်ာင္းဘ၀ထဲက ဘာကိုသတိထားမိလဲဆိုေတာ့ အိမ္မွာစီးပြားေရးအဆင္မေျပရင္ ထိပ္ဆံုး ေက်ာင္းထြက္ရတဲ့သူဆုိရင္ အႀကီးဆံုး အမ်ဳိးသမီးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ သမီးေတြ။ ၿပီးတဲ့ အခါက်ေတာ့ ခုနလုိ ဆက္ပန္းဆက္သြယ္ေရးေတြ ခက္ခဲတဲ့အခါက်ေတာ့ ဘာလုိ႔တတ္ေနေတာ့မွာလဲ ၿခံထဲမွာလည္းအလုပ္ရွိတာပဲ၊ ဘြဲ႕ရေတာ့ေရာ ဘာရမွာလဲ အစရွိသျဖင့္ အဲ့လုိမ်ဳိး ပုိမ်ားပါတယ္။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး ။ ။ မမုိဟြမ္ က်ေတာ့ေရာ အဲ့လိုမ်ဳိး အခက္အခဲမ်ဳိးေတြ ေတြ႕ရေသးလား။
မမိုဟြမ္ ။ ။ ရွိခဲ့ပါတယ္။ က်မက ၿမိဳ႕ေသးေသးေလးကေနလာတာ။ ျပင္ဦးလြင္က။ ၿမိဳ႕ေသး ေသးေလးကေနၿပီးေတာ့မွ ကိုယ္တတ္တဲ့ ပညာနဲ႔၊ အေဖတို႔ေပးတဲ့ ပညာေလးနဲ႔ အလုပ္လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုၿပီး အိမ္ကိုဆန္႔က်င္ၿပီးေတာ့ အလုပ္လုပ္ခဲ့တာပါ။ က်မတို႔ မိသားစု၀င္ေတြက သူမ်ားကုမၸဏီေတြမွာ အလုပ္လုပ္စားၾကတဲ့သူေတြ မဟုတ္တဲ့အတြက္ သူတို႔က အဲ့ဒါေတြေတာ့ နည္းနည္းအျမင္က်ဥ္းတယ္။ အဲအခ်ိန္တုန္းက က်မ မရမက က်မ ယုံၾကည္ရာကိုပဲ ဦးတည္ခ်က္ ထားၿပီးေတာ့ အေမ့ကို ေသခ်ာေျပာတယ္။ အေမတို႔ တေန႔က်ရင္ သမီး ဘာေတြလုပ္ေနတယ္ဆိုတာ သိရေစမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ကတိနဲ႔ အေမက ရန္ကုန္မွာ တေယာက္တည္း ေနဖို႔ အခန္းငွားေပးပါတယ္။ တိုင္းရင္းသူျဖစ္ေတာ့ စကားကလည္း ၀ဲေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွာတဖ်ားသာတာက ဘာလဲဆိုေတာ့ ဘာသာစကားေတြ သုံးေလးမ်ဳိးေလာက္ တတ္တယ္၊ အလုပ္ကလည္း ႀကိဳးစားတယ္၊ သူမ်ားေတြက ကိုယ့္ကိုပုိႏွိမ္ေလ ကိုယ္က ပိုႀကိဳးစားခ်င္ေလ။ အဲဒီစိတ္ဓာတ္ကေလးရွိတယ္။ မိဘေတြကိုလည္း မခံခ်င္စိတ္နဲ႔၊ ကိုယ့္အမ်ဳိးေတြလည္း မခံခ်င္စိတ္နဲ႔ ႀကိဳးစားျပခဲ့ရတယ္။ အဲဒီခ်ိန္မွာ ကိုယ္အမ်ားႀကီးလုပ္မွ တေနရာကို ေရာက္မယ္ဆိုတာ အဲဒီကတည္းက သိေနၿပီးသား။ (အခက္အခဲေတြ) အမ်ားႀကီးရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ေပါ့ေနာ္ ႀကိဳးစားရင္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေျပာျပတာပါ။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး ။ ။ အခုဆုိ မမိုဟြမ္လည္း ျပန္လာတယ္။ မစုလည္း အတိုင္းအတာတခု ထိ ေအာင္ျမင္သြားၿပီ။ အခုအေျခအေနမွာ ျမန္မာျပည္က အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ အေျခအေနက ပိုၿပီးေတာ့ အားရေက်နပ္စရာ ေကာင္းလား။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ အရင္အတိုင္းပဲလား။
မယဥ္မ်ဳိးစု။ ။ က်မေတာ့ မေက်နပ္ႏိုင္ေသးဘူး။ ဒီထက္ကို ပိုလုပ္ႏိုင္မယ္လို႔ ေအာက္ေမ့တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ က်မျဖစ္ေစခ်င္တာက ျမန္မာျပည္မွာ အမ်ဳိးသမီးေတြ အရမ္းလည္းေတာ္ပါတယ္။ တကယ္လည္း လုပ္ႏုိင္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ေယာက္်ားေလးေတြေတာင္မွ အေမေတြက အရမ္း protect လုပ္တာခံရလြန္းလို႔ chane (အခြင့္အလမ္း) သိပ္မရွိဘူးေပါ့။ က်မတို႔က ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္မွ မခံခ်င္စိတ္ ရွိေသးတဲ့ အခါက်ေတာ့ ပိုၿပီးေတာ့ ဒီထက္ေတာင္ ျဖစ္သင့္ေသးတယ္။ အဲအတြက္ေၾကာင့္မို႔လို႔ အရင္ထက္စာရင္ ပိုသာလားဆိုေတာ့ သာတယ္လို႔ေတာ့ မေအာက္ေမ့ဘူး။ ဒီထက္ ပိုလုပ္လို႔ ရႏိုင္ေသးတယ္ လို႔လည္း ေအာက္ေမ့တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ေတာ္တဲ့အမ်ဳိးသမီးေတြ အမ်ားႀကီးပါ။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး။ ။ ဒီေနရာမွာ မစုေကာ၊ မမိုဟြမ္ေကာ တူညီတဲ့ အခ်က္တခ်က္ကေတာ့ တိုင္းရင္းသူေတြ ျဖစ္တဲ့အျပင္ ကိုယ္ႀကိဳးစား ေလ့လာခဲ့တဲ့ အရာေတြနဲ႔ ျမန္မာျပည္ကို ျပန္ၿပီးေတာ့ ပံ့ပိုးခ်င္တယ္။ ေနာက္ၿပီး ျမန္မာျပည္ အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္လည္း အလုပ္လုပ္ေပးေနတာရွိတယ္။ မမိုဟြမ္ အခုဘာေတြ ရည္ရြယ္ၿပီး လုပ္ေနလဲ။
မမိုဟြမ္ ။ ။ အဓိကေတာ့ ကိုယ္က်ဳိးလည္းပါတယ္။ အမ်ားအက်ဳိးလည္းပါတယ္။ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ ကေတာ့ က်မ ဟိုမွာ ပညာသင္ခဲ့သမွ်၊ သိသမွ်၊ တတ္သမွ် အကုန္လုံးကို ဒီမွာလာၿပီးေတာ့မွ ပြားေပးတဲ့ သေဘာပါပဲ။ ပညာဒါနလည္းပါမယ္၊ ၿပီးေတာ့ ကိုယ္လည္းအဆင္ေျပတယ္။ သူမ်ားလည္း အဆင္ေျပတ ယ္။ community အေနနဲ႔ ေျမာက္ဥကၠလာက ကေလးေတြကုိ ဦးစားေပးၿပီးေတာ့ က်မ ခန္႔ထားပါတယ္။ သူတို႔လည္း သက္သက္သာသာရွိတယ္။ တပတ္ကို ငါးရက္ပဲလုပ္ရတယ္။ ပညာ လည္းရတယ္။ ၀မ္းလည္း၀တယ္။ သူတို႔ရဲ႕အိပ္မက္က ဘာလဲဆိုေတာ့ သမီး ဆိုင္ေလးဖြင့္ခ်င္တယ္။ သမီး မန္ေနဂ်ာျဖစ္ ခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ အိပ္မက္ေလးေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးခ်င္တယ္။ လမ္းမွား လည္း မေရာက္ေအာင္ ပါပါတယ္။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး။ ။ အဲဒီမွာ အခက္အခဲေတြ ေတြ႕ရလား။ အဓိက အခက္အခဲေတြက ဘာျဖစ္မလဲ။
မမိုဟြမ္ ။ ။ ျမန္မာျပည္ ျပန္လာၿပီးေတာ့ ကုမၸဏီေထာင္တယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ အဓိ အခက္အခဲက ဘာလဲ ဆိုေတာ့ ေငြေရးေၾကးေရး၊ ကိုယ္ရွိမွ ကိုယ္လုပ္လုိ႔ရတာ။ မရွိရင္ ဘာမွလုပ္လို႔မရဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီႏိုင္ငံမွာ ေခ်းေငြလုပ္လို႔လည္း မရဘူး။ အေမ အေဖမွာရွိတာနဲ႔ ကိုယ့္ရွိတာ ေပါင္းၿပီးလုပ္ခဲ့ရတာ။ ရွိလြန္းလို႔ လုပ္တာလည္း မဟုတ္ဘူးေလ။ ဒါေပမယ့္ အခုခ်ိန္မွာ တိုးပြားေအာင္ ကိုယ္ကလုပ္ရတယ္။ တရာရွိရင္ တေထာင္ရွိေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ရမလဲဆိုတဲ့ စိတ္ကေလးေတာ့ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကေလးေတြကို သင္ေပးရတာ က်မ ပီတိျဖစ္တယ္။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး။ ။ဒီေနရာမွာ မစုက ဟိုတယ္ စီးပြားေရး အျပင္ကိုပဲ အင္းေလးမွာဆိုရင္ ခုနကေျပာတဲ့ Training မ်ဳိးေတြ အင္းသားေတြကို အမ်ားႀကီး လုပ္ေပးေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုမ်ဳိး အင္းေလးရဲ႕ သဘာ၀ ပတ္၀န္း က်င္ ပ်က္စီးယိုယြင္းမႈေတြကို ထိန္းသိမ္းမလဲဆိုတာ လုပ္ေနတယ္။ အဲဒါေလး အက်ဥ္းခ်ဳပ္ေလး ရွင္းျပပါဦး။ ဘာေတြလုပ္ေနလဲ။ ဘာအတြက္လဲ။
မယဥ္မ်ဳိးစု။ ။ အင္းသားေတြအတြက္လို႔ေတာ့ မေျပာလိုပါဘူး။ အင္းေလး ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေနထုိင္ေနတဲ့ လူမ်ဳိးစုု အားလုံးအတြက္လို႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ခုနလုိမ်ဳိး vocational training center အသက္ေမြး ၀မ္းေၾကာင္း ပညာသင္တန္းအေနနဲ႔ ဟိုတယ္ လုပ္ငန္းရဲ႕ service လုပ္ငန္း၊ reception၊ food and beverage production၊ food beverage service၊ ၿပီးေတာ့မွ ခုနကေျပာတဲ့ house keeping ပါ့ေနာ္။ ရွင္းရွင္းေျပာမယ္ဆိုရင္ ဧည့္သည္ ဧည့္ခံမယ္။ ေကၽြးေမြးမယ္၊ ခ်က္ျပဳတ္မယ္၊ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္မယ္ ဒီလို basic training ေလးပါပဲ။ အျခားေတာ့ ႀကီးႀကီးမားမား မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၁၀ လ training ၿပီးလို႔ အလုပ္တခုရ႐ုံနဲ႔ အဆင္မေျပ ပါဘူး။ အဲဒီမွာ ျဖစ္ေစခ်င္တာကေတာ့ ခုနကေျပာတဲ့ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းေတြေရာ၊ ေနာက္တခုက ကိုယ့္ေငြ ကိုယ္ဘယ္လို စီမံခန္႔ခြဲမယ္။ သုံးစြဲမယ္။ လွဴဒါန္းမယ္။ ေနာက္ၿပီး ရင္ႏွီးျမႇပ္ႏွံမယ္။ အသုံးနဲ႔ အျဖဳန္းေပါ့ အဲ့ဒါေလး သိေစခ်င္တယ္။ ကိုယ္ရဲ႕ ရပိုင္ခြင့္က ဘာလဲ။ ေပးဆပ္ရမယ့္ တာ၀န္ကေရာ ဘာလဲ။ right ဆိုတဲ့ေနာက္ကြယ္မွာ အၿမဲတမ္း responsibility ရွိတယ္ဆိုတာ သိေစခ်င္တယ္။ ေနာက္တခုက က်န္းမာေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ hygiene တကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ သင္ခန္းစာမ်ဳိးတို႔၊ ေနာက္ အဂၤလိပ္စာ၊ ကြန္ပ်ဴတာ၊ general knowledge အေနနဲ႔ တခါတခါက်ရင္ က်မတို႔ အစိုးရ၀န္ထမ္းေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ NGO ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ community leader ေတြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေနာက္တခုက ေအာင္ျမင္တဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ရွင္ေတြပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေက်ာင္း သားေတြနဲ႔ လာၿပီးေတာ့ စကားေျပာေစခ်င္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ ကိုယ္ခ်င္းစာလို႔ လုပ္တယ္လို႔ပဲ ေျပာ ခ်င္တယ္။ ဒီအလုပ္ေတြေပၚမွာ ဒါေပမယ့္ ျခားနားခ်က္ေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ခုနကေျပာသလို sample ေလးအေနနဲ႔ တခုစမ္းသပ္လုပ္လို႔ ဒါေလးေအာင္ျမင္တယ္ဆိုရင္ ဒါကို ႀကီးပြားေအာင္ လုပ္လို႔ရတယ္ေလ။ ဒါမွမဟုတ္ ဒီလုိေက်ာင္းေလးမ်ဳိး ေနာက္တေနရာမွာ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ က်မကေတာ့ ဒီေက်ာင္းမ်ဳိးေလး ေနာက္တေက်ာင္း ထပ္မေပၚေသးသေရႊ႕ က်မလုပ္ေနတာေတြ ေအာင္ျမင္ တယ္လို႔ မယူဆပါဘူး။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး။ ။ ဒါဆိုရင္ ႏွစ္ေယာက္စလုံးေပါ့ေနာ္။ တကယ္လို႔သာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္၊ တႏိုင္ငံလုံးကို ဦးေဆာင္မယ့္ အမ်ဳိးသမီးတေယာက္ ဒါမွမဟုတ္ အမ်ားစု ေပၚထြက္ ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းက ဒီေန႔နဲ႔ ဘယ္လိုကြာျခားတဲ့ ပုံစံျဖစ္သြားမယ္ထင္လဲ။
မယဥ္မ်ဳိးစု။ ။ က်မထင္တာကေတာ့ လူတိုင္း လူတိုင္း ပိုၿပီးေတာ့မွ စိတ္ခ်မ္းခ်မ္းသာသာနဲ႔ လူ႔ဘ၀ႀကီး ကို ျဖတ္သန္းလို႔ရမယ္လို႔ေတာ့ ေအာက္ေမ့တာပဲ။ အရွည္ႀကီး ေျပရရင္ေတာ့ အခ်ိန္ေလာက္မွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး။ ။ မမိုဟြမ္ ဘယ္လိုထင္လဲ။
မမိုဟြမ္ ။ ။ က်မအေနနဲ႔ကေတာ့ေလ အမ်ဳိးသမီးေတြက negotiator ။ ေဆြးေႏြးတဲ့ ညွိႏႈိင္းတဲ့ေနရာမွာ မိန္းကေလးေတြက ပိုၿပီး ျဖတ္ထိုးဉာဏ္ေကာင္းတယ္လို႔ က်မထင္တာေနာ္။ ဒါေပမယ့္ အကုန္လုံး ဟုတ္ခ်င္ မွဟုတ္မယ္။ အမ်ဳိးသမီးက ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ႏိုင္ငံတခုလည္း မ်ားမၾကာခင္မွာ ေတြ႕ရမယ္လို႔ထင္တယ္။ ဘယ္သူပဲျဖစ္ျဖစ္ပါ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
ကိုေက်ာ္စြာမိုး။ ။ မယဥ္မ်ဳိးစု၊ မမိုဟြမ္ အခုလို ၀င္ေရာက္ေဆြးေႏြးတဲ့အတြက္ ေက်းဇူးအမ်ားႀကီး တင္ပါ တယ္ခင္ဗ်ာ။ ဒီစကား၀ိုင္းကေန က်ေနာ္တို႔ သုံးသပ္ခ်က္၊ ေကာက္ခ်က္ ခ်ၾကည့္ရမယ္ဆို ရင္ေတာ့ ျမန္ မာျပည္ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး နယ္ပယ္အသီးသီးမွာ ပိုၿပီး ဒီထက္ပြင့္လင္းလာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၅၀ က ေနာက္ခ်န္ခံခဲ့ရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ ေအာင္ျမင္တဲ့ သူေတြကလည္း၊ မယဥ္မ်ဳိးစုနဲ႔ မမိုဟြမ္တို႔လို ပိုမိုမ်ားျပားလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္လို႔ ရပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
Dateline Irrawaddy ေဆြးေႏြးဝုိင္းတြင္ ဒီမုိကေရစီေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ တုိင္းရင္းသားေရး စသည့္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမႈမ်ားကုိ သုံးသပ္ ေဆြးေႏြးေနၿပီး ဒီမုိကရက္တစ္ ျမန္မာ့အသံ (DVB ရုပ္သံ)တြင္ အပတ္စဥ္ တင္ဆက္ ထုတ္လႊင့္လ်က္ရိွသည္။
ယခု အစီအစဥ္မွာ DVB ရုပ္သံ၏ ေဖေဖာ္၀ါရီ ၂၆ ရက္ေန႔ ထုတ္လႊင့့္ခ်က္ကုိ ကူးယူ တင္ဆက္ျခင္း ျဖစ္ သည္။ မတ္လ ၉ ရက္ေန႔က ျဖန္႔ခ်ိေသာ The Irrawaddy ဂ်ာနယ္ တြင္လည္း ေဖာ္ျပခ့ဲၿပီးျဖစ္သည္။
ရုပ္သံဖုိင္လင့္ - http://blog.irrawaddy.org/2014/02/dateline-irrawaddy.html
ဧရာ၀တီ Blog