ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ေပးဆပ္ရမည့္ အခ်ိန္ေရာက္ၿပီ

အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားမ်ားမွာ ၎တို႔၏တစ္သက္တာတြင္ အေအးျမဆံုးေဆာင္းဥတုႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရ သည္ျဖစ္ရာ ၎တုိ႔၏ စိတ္ကူးေရဒါထဲတြင္ ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာမႈအေၾကာင္း ရွိခ်င္မွရွိပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ ကုလသမဂၢရာသီဥတုဆုိင္ရာ ပညာရွင္အဖြဲ႕က အသစ္ထုတ္ျပန္ေသာ အစီရင္ခံစာတြင္မူ ကမၻာ ႀကီးႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ အႀကီးမားဆံုးၿခိမ္းေျခာက္မႈဟု သိပၸံပညာရွင္မ်ား က ေခၚေဝၚေသာ ျပႆနာ အေပၚ ျပည္သူလူထု၏ အေခ်အတင္ျငင္းခုံမႈ ရွိလာေစရန္ အာ႐ံုစိုက္ထားသည္။

ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕မ်ား ထုတ္လႊတ္မႈေလွ်ာ့ခ်ေရး အလ်င္အျမန္ ကုိင္တြယ္ျခင္းမရွိခဲ့ပါက ေရွ႕လာမည့္ႏွစ္ ကာလမ်ားတြင္ ကမၻာ့စုိက္ပ်ိဳးေရးက႑ ဒုကၡေတြ႕ေတာ့မည္ဟု ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာ အစုိးရအဆင့္အဖြဲ႕ (IPCC)က သတိေပးထားသည္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ ပညာရွင္မ်ား၏ စာတမ္းမ်ားအား အျခားပညာရွင္မ်ားက ျပန္လည္သံုးသပ္ထားေသာ စာတမ္းေပါင္းမ်ားစြာကို ခ်ိတ္ဆက္ေလ့ လာ၍ ခုနစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္ေသာအဖြဲ႕က ကမၻာေျမႀကီး၏အေျခအေနအေပၚ ရီပုိ႔ကတ္ တစ္ေစာင္ ထုတ္ျပန္လုိက္သည္။

အဆုိပါ IPCC ရီပုိ႔ကတ္မွာ မူဝါဒခ်မွတ္သူမ်ားအတြက္ လမ္းၫႊန္ျဖစ္သလို ႏုိင္ငံတကာ အေခ်အ တင္ေဆြးေႏြးမႈမ်ားအတြက္လည္း အေျခခံျဖစ္သည္။ ယင္းတြင္ လာမည့္ႏွစ္ ပါရီၿမိဳ႕၌ က်င္းပရန္ စီစဥ္ ထားေသာ ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာမႈႏွင့္ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕ထုတ္လႊတ္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးဆုိင္ရာ ထိပ္သီးညီလာခံ လည္း ပါဝင္သည္။

IPCC ၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံ ယိုကုိဟားမားၿမိဳ႕၌ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ တရားဝင္ထုတ္ျပန္မည္ျဖစ္ေသာ္ လည္း ေရွ႕ေျပးေကာ္ပီတစ္ေစာင္ ေပါက္ၾကားခဲ့သည္။

ယခုေထာင္စုႏွစ္ကုန္ဆံုးခ်ိန္တြင္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ား ေရႀကီးမႈႏွင့္ ေျမဆံုး႐ံႈးမႈမ်ားေၾကာင့္ လူသား သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ထိခုိက္ၿပီး ေရႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္ၾကရလိမ့္မည္ဟု IPCC အစီရင္ခံစာက ေဟာကိန္း ထုတ္ထားသည္။ ယင္းအစီရင္ခံစာမွာပင္ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္က အာရပ္ေႏြဦးအံုႂကြမႈျဖစ္ေပၚေစခဲ့ေသာ ဂ်ံဳေစ်းႏႈန္းျမင့္တက္မႈကဲ့သို႔ စားနပ္ရိကၡာေစ်းႏႈန္းႀကီးျမင့္မႈမ်ားကို ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ဆက္စပ္ေသာ မုိးေခါင္ေရရွားမႈ၊ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမ်ားႏွင့္ ခ်ိတ္ဆက္ေနပံုကုိ တင္ျပထားသည္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ယခုရာစုႏွစ္အတြင္း ကမၻာႀကီး၏ ေကာက္ပဲသီးႏွံထုတ္လုပ္မႈမွာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုလွ်င္ ၂ ရာခုိင္ႏႈန္း က်ဆင္းၿပီး လုိအပ္ခ်က္မွာ ဆယ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမိုလာမည္ဟု ခန္႔မွန္းထား၍ စားနပ္ ရိကၡာေစ်းႏႈန္းမ်ား ဆက္လက္ျမင့္တက္မည္ဟုလည္း ခန္႔မွန္းထားသည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈဒဏ္ အမ်ားဆံုးခံစားရေသာ ေဒသမ်ား၌ စားနပ္ရိကၡာမလံုေလာက္မႈမွာ ပံုမွန္အေျခ အေနသစ္တစ္ရပ္ ျဖစ္လာမည္ဟု IPCC က ဆုိထားၿပီး အာရွႏွင့္ အာဖရိကမွာ အႀကီးမားဆံုးထိခုိက္ မည့္ ေဒသမ်ားဟုေဖာ္ျပသည္။

ယင္းတုိက္ႀကီးႏွစ္ခုလံုးတြင္ မုတ္သုံမုိးရြာသြန္းမႈပံုစံမ်ား ေျပာင္းလဲပ်က္ယြင္းေနၿပီး အာဖရိက အေရွ႕ ပုိင္း၊ ေျမာက္ပုိင္း၊ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံႏွင့္ အိႏၵိယအေနာက္ပုိင္း ေျခာက္ေသြ႕ေဒသမ်ားတြင္ သဲကႏၲရျဖစ္ေပၚမႈ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔လာခဲ့သည္။ ဟိမဝႏၲာေဒသ ေရခဲၫြန္မ်ားႏွင့္ ေရခဲျမစ္မ်ား တျဖည္းျဖည္း အရည္ေပ်ာ္က် လာ၍ ေရွ႕လာမည့္ႏွစ္မ်ားအတြင္း မဲေခါင္၊ ယန္စီ၊ ဂဂၤါ၊ ျဗမၼပုတၱရာ စေသာျမစ္ႀကီးမ်ား ၏ ျမစ္ဝွမ္းေဒသမ်ား ၌ ေရလႊမ္းမိုးမႈမ်ား မၾကာခဏျဖစ္ေပၚၿပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္ ထာဝရေရခန္းေျခာက္သြားမည့္ ပံုစံသစ္ေပၚ ထြက္လာမည္ ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ ယခုအစီရင္ခံစာ၏ အႀကီးမားဆံုး သတင္းအခ်က္အလက္မွာ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ ေပး ဆပ္ရမည္ဟု ခန္႔မွန္းထားေသာ တန္ဖိုးျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ အပူခ်ိန္အနည္းအက်ဥ္း (၂ ဒသမ ၅ ဒီဂရီ ဆဲလ္စီးယပ္စ္)ခန္႔တက္လွ်င္ပင္ ကမၻာ့စီးပြားေရးကုန္ထုတ္လုပ္မႈကို ၂ ရာခုိင္ႏႈန္း (တန္ဖိုးအားျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ ကန္ေဒၚလာ ၁ ဒသမ ၄ ထရီလီယံ) ေလ်ာ့က်သြားေစႏုိင္သည္ဟု သိပၸံပညာရွင္မ်ားကဆုိသည္။

ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ကုန္က်စရိတ္မ်ားတြင္ စားနပ္ရိကၡာေစ်းႏႈန္းမ်ား ႀကီးျမင့္ျခင္း၊ က်န္းမာေရး အသံုးစရိတ္တုိးလာျခင္း၊ မုန္တုိင္းမ်ား၊ မိုးေခါင္ေရရွားမႈႏွင့္ ေရလႊမ္းမုိးမႈမ်ား ျမင့္တက္ လာျခင္း၊ ေျမေပ ၚေျမေအာက္ ေရအရင္းအျမစ္ ခန္းေျခာက္ေလ်ာ့ပါးလာျခင္း၊ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ျမင့္တက္၍ ကမ္း႐ိုး တန္းေဒသမ်ား ေရလႊမ္းမိုးကာ ကုန္းေျမဧရိယာ ဆံုး႐ံႈးျခင္းမ်ား ပါဝင္သည္။

IPCC ၏ အစီရင္ခံစာသံုးပုိင္းအနက္ ပထမပုိင္းကုိ စက္တင္ဘာလတြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့စဥ္က ယခု ရာစုႏွစ္ ကုန္ဆံုးခ်ိန္တြင္ ကမၻာ့အပူခ်ိန္သည္ ၄ ဒီဂရီဆဲလ္စီးယပ္စ္ ျမင့္တက္ႏုိင္ကာ ယခုအခ်ိန္မွာပင္ ကမၻာ့အပူခ်ိန္ ၀ ဒသမ ၈ ဒီဂရီဆဲလ္စီးယပ္စ္ ျမင့္တက္ေနၿပီျဖစ္သည္။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္မွာ သံုးေပအထိ ျမင့္လာႏုိင္ သည္ဟု ေရွး႐ိုးဆန္ဆန္ ေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ေပါ့ေပါ့ ခန္႔မွန္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းသို႔ ေလွ်ာ့ေပါ့ခန္႔မွန္းခ်က္ကပင္ ရာသီဥတုသိပၸံအေပၚ မယံုၾကည္သူမ်ား၏ ေဝဖန္မႈမ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ၿပီး ၿပီးခဲ့သည့္ဆယ္ႏွစ္တာအတြင္း အပူခ်ိန္ျမင့္မားလာမႈမွာ ေမွ်ာ္လင့္ထားသေလာက္မရွိခဲ့၍ ကမၻာႀကီးပူေႏြးလာမႈ ရပ္တန္႔သြားၿပီဆုိေသာ အေထာက္အထားဟု ၎တုိ႔ကေျပာၾကသည္။

သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အဖြဲ႕မ်ားကမူ IPCC ၏ အစီရင္ခံစာ၌ စီးပြားေရးကုန္က်စရိတ္ တြက္ခ်က္ရာတြင္ ပမာဏျပရန္ခက္ခဲေသာ ထိခုိက္ပ်က္စီးမႈမ်ားကို ထံုးစံအတုိင္း ခ်န္လွပ္ထားခဲ့သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ကမၻာ့ ရာသီဥတုကို တစ္ခ်က္တည္းႏွင့္ ေဇာက္ထိုးမိုးေမွ်ာ္ျဖစ္ေစႏုိင္ေသာ အေျခအေနမ်ား ထည့္မတြက္ထားဟု ၎တို႔ကဆုိသည္။

ဥပမာအားျဖင့္ အာတိတ္ေဒသ၏ အခ်ိဳ႕ေနရာမ်ားတြင္ စတင္ျဖစ္ေပၚေနၿပီျဖစ္ေသာ ထာဝရေအးခဲေန သည့္ ေရခဲျပင္မ်ား ေပ်ာ္က်ျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ယင္းေဒသမ်ားတြင္ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆုိက္ဓာတ္ေငြ႕ထက္ အဆေပါင္း ၂၀ ခန္႔ အႏၲရာယ္ႀကီးေသာ ဖန္လံုအိမ္ဓာတ္ေငြ႕တစ္မ်ိဳးျဖစ္သည့္ မီသိန္းဓာတ္ေငြ႕ အေျမာက္ အျမား ပိတ္ေလွာင္ထားရာ ယင္းဓာတ္ေငြ႕မ်ား ႐ုတ္တရက္ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါက ကမၻာ့အပူခ်ိန္မွာ ခုန္ပ်ံျမင့္ တက္သြားႏုိင္သည္။

အခ်ိဳ႕အျခင္းအရာမ်ားတြင္ ေနာင္တြင္ ဘာျဖစ္မည္လဲေလ့လာရန္ အေကာင္းဆံုးလမ္းၫႊန္ခ်က္မွာ လက္ရွိျဖစ္ေပၚေနၿပီျဖစ္ေသာ အေျခအေနမ်ားကို ၾကည့္႐ႈျခင္းျဖစ္ႏုိင္ပါသည္။ မၾကာေသးမီက အေရွ႕ အာဖရိကခရီးစဥ္တစ္ခုအတြင္း စူးစမ္းၾကည့္ရာတြင္ ေတာင္သူမ်ားက တူညီေသာဇာတ္လမ္းမ်ား သာ ေျပာျပၾကသည္။ ရာသီအလိုက္ မိုးရြာသြန္းမႈ ခန္႔မွန္းရခက္လာျခင္း၊ သီးႏွံမ်ား ညႇိဳးႏြမ္းေျခာက္ေသြ႕ လာျခင္း၊ ျမစ္ေခ်ာင္းႏွင့္ ေရတြင္းေရကန္မ်ား ခန္းေျခာက္လာျခင္းတုိ႔ျဖစ္သည္။ ၎တုိ႔သည္ အနာဂတ္ အေပၚ ပုိ၍ပူပန္ေသာကျဖစ္ေနၾကသည္။

‘‘သံရည္က်ိဳမီးဖုိထဲမွာ မင္း ေကာက္ပဲသီးႏွံစိုက္ပ်ိဳးလို႔မရဘူး’’ဟု IPCC အစီရင္ခံစာကုိ ပူးတြဲေရးသားသူႏွင့္ တကၠဆက္ျပည္နယ္ A&M တကၠသိုလ္မွ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္း စီးပြားေရးပညာပါေမာကၡ ဘ႐ုစ္ကားလ္က ဆုိပါသည္။ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈႏွင့္အတူ လုိက္ပါေျပာင္းလဲရန္မွာ ကမၻာ့ေနရာမ်ားစြာတြင္ အခက္အခဲ ရွိမည္ဟု ၎ကေျပာပါသည္။

IPCC ၏ အစီရင္ခံစာ ပထမပိုင္းကုိ စက္တင္ဘာလတြင္ ထုတ္ျပန္စဥ္က ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္းက ‘‘ဒီကိစၥ အပူတျပင္းျဖစ္ေနပါၿပီ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အခုအခ်ိန္ကစၿပီး ကုိင္တြယ္ရမယ္’’ ဟု ေျပာၾကားပါသည္။

ကမၻာႀကီးအေနျဖင့္ အခ်ိန္မီကုိင္တြယ္မည္လားဆုိသည္ကုိသာ ေမးစရာက်န္ပါသည္။

—Ref: The bill for climate change is coming due
7Day News Journal
အတဲြ (၁၃)၊ အမွတ္(၅)

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...