မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းမြန္ေစမည့္ အလြယ္နည္းမ်ား



သိၿပီးသားအရာေတြကို ျပန္အစေဖာ္ဖို႔ ခက္ခဲေနတာ၊ မွတ္မိေအာင္ ဘယ္လိုအာရံုစိုက္ရမလဲ စတာေတြကို ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ လြယ္လြယ္ကူကူ နဲ႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။

(၁) ရွစ္စကၠန္႔အၾကာ အာရံုစိုက္ပါ
သင္မွတ္မိခ်င္တဲ့အရာတစ္ခုကို စဲြစဲြျမဲျမဲမွတ္ထားခ်င္ရင္ အနည္းဆံုးရွစ္စကၠန္႔ အခ်ိန္ေပးၿပီး အဲဒီ အရာေပၚမွာ အာရံုစူးစိုက္လိုက္ပါ။ ရွစ္စကၠန္႔ဟာ ၾကာတယ္လို႔ထင္ရေပမယ့္ အရာ၀တၳဳတစ္ခုကို မွတ္မိေနဖို႔ ဒါဟာ လံုေလာက္တဲ့အခ်ိန္ပါပဲ။ ေလ့လာေတြ႔ရွိခ်က္ေတြအရ ဦးေႏွာက္ဟာ အရာ၀တၳဳ ေတြကို မွတ္တဲ့အခါ ေရရွည္မွတ္ဥာဏ္ကေန ေရတိုမွတ္ဥာဏ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲဖို႔ ရွစ္စကၠန္႔ၾကာ အခ်ိန္ယူ ရတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

(၂) ပီေက၀ါးပါ
လြန္ခဲ့တဲ့ မိနစ္သံုးဆယ္က မွတ္ထားတဲ့ ကိစၥတစ္ခုကို ျပန္မွတ္မိခ်င္ရင္ ပီေက၀ါးလိုက္ပါ။ လတ္တေလာ ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ပီေက၀ါးတဲ့သူေတြဟာ အၾကားအျမင္ဆိုင္ရာ မွတ္ဥာဏ္ အလြန္ ေကာင္းၿပီး အာရံုစူးစိုက္တာ ပိုအားေကာင္းလာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ပီေက၀ါးရတာ မႏွစ္သက္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ေတာ့ သစ္သီးစားတာ၊ အေပ်ာ္တမ္းဥာဏ္စမ္းဂိမ္းေတြ ကစားတာကလည္း
မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းမြန္ေစတာကို ေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

(၃) လက္သီးဆုပ္ပါ
အလုပ္လုပ္ေနတဲ့အခါ မွတ္ထားတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ျပန္စဥ္းစားလို႔မရႏို္င္တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး ႀကံဳလာပါက Stress Ball လို ဖိညွစ္လို႔ရတဲ့အရာကို လက္သီးဆုပ္သလို ညွစ္ေပးပါ။ ဒီလိုမ်ိဳး လက္သီးဆုပ္ကို တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ျပဳလုပ္လိုက္တာဟာ မွတ္ဥာဏ္ကို ျပန္လည္ အစပ်ိဳးေပးႏိုင္ ၿပီး ေမ့ေနတာေတြ မွတ္မိလာေစပါတယ္။ သုေတသနျပဳလုပ္ခ်က္ေတြအရ သင္ဟာ ညာဘက္ သန္တဲ့သူျဖစ္ၿပီး အရာ၀တၳဳတစ္ခုကို ျပန္မွတ္မိေအာင္ အစပ်ိဳးစဥ္းစားေနတယ္ဆိုရင္ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ညာဘက္လက္သီးကို ဆုပ္ထားၿပီး စဥ္းစားေပးပါ။ ၿပီးရင္ တစ္ႀကိမ္မွတ္မိဖို႔ လိုအပ္တဲ့အခါ ဘယ္ဘက္လက္သီးကို ဆုပ္ပါ။ ဘယ္ဘက္သန္တဲ့သူေတြလည္း ညာဘက္သန္တဲ့သူေတြ လုပ္တာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ လိုက္လုပ္နိုင္ပါတယ္။ လက္သီးဆုပ္တဲ့အခါ ခဏေလးဆုပ္ထားတာမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ အနည္းဆံုး ၄၅ စကၠန္႔အၾကာေလာက္ထိ ဆုပ္ထားေပးသင့္ပါတယ္။ ဒီလိုလုပ္တာဟာ မွတ္ဥာဏ္ကို တိတိက်က် အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေပးႏိုင္ၿပီး အလြယ္တကူ ျပန္မိေစႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

(၄) အိပ္ေရး၀၀အိပ္ပါ
ေက်ာင္းတက္ေနရတဲ့ လူငယ္ေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ စာေမးပဲြမေျဖခင္အခ်ိန္မွာ အိပ္ေရးပ်က္ခံၿပီး စာက်က္ေလ့ရွိတာေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္ အနားယူရမယ့္အခ်ိန္ေတြ နည္းသြားေလ့ရွိပါတယ္။ လတ္တေလာ ေလ့လာခ်က္ေတြအရ အိပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ဦးေႏွာက္ဟာ ေနာက္ေန႔ အတြက္ ျပနမွတ္မိနိုင္ မယ့္ သတင္း အခ်က္ အလက္ေတြကို စုေဆာင္းေပးတဲ့ျဖစ္စဥ္ကို ျပဳလုပ္ေနတာေၾကာင့္ အကယ္၍ စာက်က္ေနလို႔ အိပ္ခ်ိန္မရလိုက္ဘူးဆိုရင္ စာေတြက်က္ေပမယ့္ ျပန္မမွတ္မိနိုင္တဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ႀကံဳရမွာပါ။ ဒါ့အျပင္ အိပ္စက္တာဟာ မနက္ပိုင္းမွာ သိရွိလာတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို ေရရွည္ မွတ္ဥာဏ္အေနနဲ႔ ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းမြန္ခ်င္ရင္ အိပ္စက္ခ်ိန္ မ်ားမ်ားေပးသင့္တယ္လို႔ အႀကံေပးခ်င္ပါတယ္။

(၅) ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ
ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာဟာ ခႏၵကိုယ္အတြက္ ေကာင္းမြန္ေစရံု သာမက ဦးေႏွာက္အတြက္လည္း အက်ိဳးရွိပါတယ္။ ကိုယ္ကာယလႈပ္ရွားမႈဟာ ဦးေႏွာက္ကို ေအာက္ဆီဂ်င္ ရရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးၿပီး ႏိုးႏိုး ၾကားၾကား ျဖစ္ေစတဲ့အျပင္ မွတ္ဥာဏ္အတြက္ တာ၀န္ယူရတဲ့ ဆဲလ္ေတြတိုးပြားႏႈန္းကိုလည္း အားေပးပါတယ္။ ေလ့လာမႈတစ္ခုအရ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တဲ့အခါ ျပင္းျပင္းထန္ထန္မဟုတ္ပဲ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးလုပ္ရတဲ့ လမ္းေလွ်ာက္တာ၊ တာတိုေျပးတာ၊ ရြရြခုန္တာေတြကို ျပဳလုပ္တဲ့ အမ်ိုးသမီး ေတြ ဟာ ေမ့ေမ့ေလ်ာ့ေလ်ာ့ ျဖစ္တာနည္းပါးၿပီး မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းမြန္တာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ပံုမွန္ထက္ တိုးမလာေအာင္ ေျခာက္လၾကာထိန္းသိမ္းႏိုင္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ စကားလံုးေတြအျပင္ ေနရာေဒသနဲ႔ဆိုင္တဲ့ မွတ္ဥာဏ္စြမ္းအား ပိုမိုေကာင္းေနတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။

(၆) စိတ္ကူးပံုေဖာ္ၾကည့္ပါ
ကိုယ္ႀကံဳဆံုဖူးတဲ့သူေတြကို စိတ္ကူးထဲမွာ ျပန္လည္ပံုေဖာ္စဥ္းစားတာဟာလည္း မွတ္ဥာဏ္ေကာင္း ေစဖို႔ နည္းလမ္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ အကယ္၍ ကိုယ္ဟာ နံပါတ္ရွည္ရွည္တစ္ခုကို ျပန္မွတ္မိေအာင္ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အခါ နံပါတ္အငယ္ေတြကို စစဥ္းစားပါ။ ေနာက္မွ တျဖည္းျဖည္းကိုယ္စဥ္းစားေနတဲ့ နံပါတ္ဆီ ကို ေရာက္ေအာင္ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ ဒီလိုပဲ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ရတဲ့အထိ နည္းနည္းခ်င္းစီ ေတြးေတာတာဟာ ဦးေႏွာက္ကို နိုးၾကားေစၿပီး မွတ္ဥာဏ္ေကာင္းေအာင္ ကူညီႏိုင္တယ္။

(၇) ရႈပ္ေထြးေသာ စာလံုးမ်ားကို ဖတ္ပါ
လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ စာအုပ္ေတြ ဖတ္တာဒါမွမဟုတ္ အင္တာနက္မွာ စာဖတ္တဲ့အခါ ရိုးရိုးရွင္းရွင္းနဲ႔ ဖတ္ရလြယ္ကူတဲ့ စာလံုးမ်ိဳး၊ စကားလံုးမ်ိဳးကိုသာ ဖတ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သုေတသီေတြရဲ႕ အဆိုအရ စကားလံုးေတြကို မွတ္မိခ်င္ရင္ အဓိကလုပ္ရမယ့္အခ်က္က ရႈပ္ယွက္ခတ္ ေနတဲ့ စကားလံုး၊ စာလံုးေတြကို ဖတ္ဖို႔ပါပဲ ။ အရြယ္အစားနဲ႔ အေရာင္တူညီၿပီး မ်က္စိရႈပ္မယ့္ စာလံုးမ်ိဳးဖတ္တဲ့အခါ အာရံုစူးစိုက္ရတာေၾကာင့္ ပိုမွတ္မိေစပါတယ္။ ေလ့လာျပဳလုပ္ခ်က္တစ္ခုမွာ လူေတြကို အရြယ္ႀကီးၿပီး ရႈပ္ယွက္ခတ္ေနတဲ့ စာလံုးႏွစ္မ်ိဳးကိုခဲြၿပီး မွတ္ခိုင္းတဲ့အခါ အရြယ္ညီၿပီး ရႈပ္ေထြးေနတဲ့စာလံုးေတြကို ပိုမွတ္မိေနတာ ေတြ႔ရတယ္လို႕ဆိုပါတယ္။

(၈) ခ်ေရးထားပါ
နည္းပညာေတြ တိုးတက္လာတာနဲ႕အမွ် ကိုယ္မွတ္မိလိုတဲ့အရာေတြကို ကြန္ပ်ဴတာနဲ႔ ဖုန္းေတြမွာ မွတ္ထားတဲ့အက်င့္ဟာ လူတိုင္းလိုလို ျပဳလုပ္ေနၾကပါၿပီ။ မိတ္ေဆြေတြရဲ႕ အီးေမးလ္လိပ္စာေတြ၊ အေရးႀကီးတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ဖုန္းထဲမွာ အလြယ္တကူမွတ္တယ္ပဲဆိုၾကပါစို႔။ အကယ္၍ ဖုန္းကို တစ္ေနရာရာမွာ ေမ့က်န္ခဲ့ရင္ေတာ့ ကိုယ္လုပ္ရမယ့္ေရးႀကီးကိစၥေတြ အားလံုး လက္ေလ်ွာ့ လိုက္ရမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ သုေတသီေတြရဲ႕အဆိုအရ ကိုယ္မွတ္ထားခ်င္တဲ့အရာေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္မိခ်င္ရင္ စာရြက္တစ္ခုခုမွာ ခ်ေရးထားသင့္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကိုယ္က ျပန္ဖတ္သည္ျဖစ္ေစ၊ မဖတ္သည္ျဖစ္ေစ တစ္ခါေလာက္ လက္ေရးနဲ႔ ခ်ေရးထားတာဟာ ေနာက္တစ္ခါျပန္စဥ္းစားတဲ့အခါ အလြယ္မွတ္မိေစနိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

(၉) ေတးဂီတကို ဘယ္အခ်ိန္နားေထာင္သင့္သလဲ သိပါေစ
အလုပ္လုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္ေတြ၊ စာေလ့လာေနတဲ့အခ်ိန္၊ စာအုပ္ဖတ္ေနတဲ့အခ်ိန္ေတြမွာ သီခ်င္းကို Sound Box ဒါမွမဟုတ္ Earphones နဲ႔ နားေထာင္တတ္ပါသလား။ ဒါဆိုရင္ေတာ့ ခဏ ပိတ္ထားဖို႔ေတာ့ လိုအပ္ေနပါၿပီ။ စာေလ့လာေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သီခ်င္း ဒါမွမဟုတ္ ေတးဂီတသံစဥ္ ေတြကို နားေထာင္တာဟာ မွတ္ဥာဏ္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ မိမိစာဖတ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္ေယာက္ေယာက္ကေန အဆက္မျပတ္ေအာ္ေနတဲ့ အသံကလည္း မိမိဦးေႏွာက္ရဲ႕ မွတ္မိႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ကို အတားအဆီးျဖစ္ေစ တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ေယာက္တည္း တိတ္ဆိတ္ ၿငိမ္သက္တဲ့ေနရာမွာ စာဖတ္တာ ဟာ မွတ္ဥာဏ္ကို အားေပးၿပီး အာရံုစိုက္မႈ ပိုရရွိေစပါတယ္။

(၁၀) ပံုဆဲြပါ၊ ျခစ္ေရးပါ
ပ်င္းရိ ၿငီးေငြ႕စရာေကာင္းတဲ့ ရံုးခန္း ဒါမွမဟုတ္ စာသင္ခန္းမွာ ထိုင္ေနရတဲ့အခါ ပန္းပြင့္ပံုေလးေတြ၊ အသည္းပံုေတြ ဆဲြခ်င္တယ္လို႕ စိတ္ကူးေနရင္ေတာ့ စာရြက္ေပၚမွာလြတ္လြတ္လပ္လပ္သာ ခ်ဆဲြလိုက္ပါ။ ေလ့လာခ်က္တစ္ခုမွာ အုပ္စုႏွစ္စုခဲြၿပီး ပ်င္းစရာေကာင္းတဲ့ ဖုန္းေခၚဆိုမႈကို လက္ခံနားေထာင္ေစခဲ့ပါတယ္။ ပထမအုပ္စုကို ဖုန္းနားေထာင္ခိုင္းတဲ့အခါ ပံုဆဲြတာေတြ၊ ေရးျခစ္တာေတြ လုပ္ခိုင္းၿပီး ေနာက္အုပ္စုကိုေတာ့ ဒီအတိုင္းဘာမွမလုပ္ပဲ ဖုန္းနားေထာင္ေစတဲ့အခါ ပံုၾကမ္းေတြ ေလွ်ာက္ျခစ္ေနတဲ့အုပ္စုဟာ ၿငိမ္ၿပီးေနတဲ့ အုပ္စုထက္ ၂၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ဖုန္းမွာ ေျပာတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ပိုမွတ္မိေနတာကို ေတြ႔ရွိခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပ်င္းရိေနတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ ပံုၾကမ္းေလးေတြဆဲြတာ၊ ေရးျခစ္တာေတြက ဒီအတိုင္းထိုင္ေနတာထက္စာရင္ ဦးေႏွာက္မွတ္ဥာဏ္ကို အားေပးကူညီနိုင္မွာ အေသအခ်ာပါပဲ။

(၁၁) သူငယ္ခ်င္းမ်ားႏွင့္အခ်ိန္ကုန္ဆံုးပါ
လူေတြဟာ တစ္ေယာက္တည္းေနရတာမ်ားတဲ့အခါ အထီးက်န္မႈေတြ ၊စိတ္ဓာတ္က်တာေတြ အလုိလိုေနရင္း ခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္ေစတာေၾကာင့္ မွတ္ဥာဏ္နဲ႔ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ေယာက္တည္း အခ်ိန္ကုန္ဆံုးေစမယ့္ အစား သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါးေနတာဟာ စိတ္ၾကည္ႏူးေစၿပီး အေတြးသစ္အျမင္သစ္ ေတြလည္း ရေစပါတယ္။ အကယ္၍ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ အဆင္မေျပလို႔ စိတ္ညစ္ေနရင္ေတာ့ ကိုယ္စိတ္၀င္စား မယ္ထင္တဲ့ သင္တန္းတစ္ခုကိုတက္လိုက္ပါ။ သင္တန္းတက္တာေၾကာင့္ အေပါင္းအသင္းတိုးၿပီး စကားမ်ားမ်ားေျပာျဖစ္ကာ သင့္ကို ေပ်ာ္ရႊင္ေစပါလိမ့္မယ္။

K.K(ကေနာင္)
နည္းစနစ္က်က်အေတြးအေခၚ
Maukkha Education Magazine

ဆက်စပ်ဖတ်ရှုရန် အကြောင်းအရာများ...