Burundanga ပဒိုင္းပြင့္လိုေဆး
Thu, Feb 23, 2012 at 11:02 PM
BURUNDANGA ဆိုတဲ့အရာဟာ တို႔ေဆးမ်ားလား။ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ အဘယ္ကဲ့သို႔ေသာအရာမ်ဳိးပါလဲ။ ေဆးဝါး ေရာင္းခ်တဲ့ ဆိုင္ေတြမ်ား ေမးျမန္း ဝယ္လို႔ရပါသလား။ ရခဲ့ရင္ အဘယ္ကဲ့သို႔ အသံုးျပဳရပါသလဲ။ ထိုတို႔ေဆးဆိုေသာ အရာေၾကာင့္ လူကိုအႏၲရာယ္ျဖစ္ေစပါသလား။
တြဲျပီးတင္ထားတဲ့ပံုကိုသံုးျပီး သတင္းေရးၾကတာဖတ္ရတယ္။ ပံုကိုအသားေပးေပမဲ့ အေရးအသား မျပည့္စံုတာလဲ သတိထားမိတယ္။ နာမည္ကပ္ (ဘစ္ဇနက္ ကပ္) မွာ ဒီလိုေဆးကို သုတ္ျပီး မေကာင္းတာ ၾကံစည္တယ္ဆိုတဲ့ သတင္းမ်ိဳးလဲ (ဂူဂယ္လ္) မွာေတြ႔ပါမယ္။
Burundanga (ဘူရူဒန္းဂါ) ေဆးဟာ Brugmansia plant အပင္ကေနရတယ္။ Angel's Trumpet ပဒိုင္းပင္ဟာလဲ ရုကၡေဗဒအလိုအရ Brugmansia genus အႏြယ္ဝင္ျဖစ္တယ္။ Alkaloids အမ်ိဳးအစား Scopolomine, Hyoscyamine နဲ႔ Atropine ေတြက အဲဒီအပင္မ်ိဳးေတြကေန ရတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းမွာလဲ ထုတ္တယ္။ Anticholinergic medicine အေနနဲ႔ ေရာဂါေတြ ကုစားဘို႔ အမ်ားၾကီး သံုးပါတယ္။ မွတ္ဥာဏ္ကို သက္ေရာက္ေစျပီး၊ ခုခံမႈ မလုပ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို ျဖစ္ေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ မေကာင္းတာအတြက္ တမင္တကာ သံုးၾကတာလဲ ရွိေသးတယ္။
ေဆးဝါးေဗဒ အလိုအရ Scopolamine ဟာ Anticholinergic alkaloid ျဖစ္တယ္။ Hyoscine လို႔လဲ ေခၚတယ္။ မ်က္စိ သူငယ္အိမ္ကို က်ယ္ေစတယ္။ အစာအိမ္နဲ႔ အူေတြအလုပ္ေႏွးေစတယ္။ ထြက္စရာအရည္ေတြ နည္းေစတယ္။ စားေဆး၊ ငံုေဆး၊ ထိုးေဆး၊ အေရျပား ကပ္ခြါအေနနဲ႔ ရတယ္။
• Atropine injection အအန္ေပ်ာက္ေဆး၊ ေမ့ေဆးနဲ႔တြဲေပးတဲ့ ထိုးေဆး အေနနဲ႔ သံုးတယ္။
• ၁-၁၂ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးေတြ အန္တာအတြက္ 6 mcg/kg (maximum 0.3 mg/dose) IV, IM or SC every 6 to 8 hours ေပးရတယ္။
• Aches and pains နာတာကိုက္တာ၊ Dermititis အေရျပားနာ၊ Orchitis က်ားအေၾကာနာ၊ Arthritis အဆစ္နာ၊ Rheumatism ေလးဘက္နာ၊ Headaches ေခါင္းကိုက္ နဲ႔ Infections ပိုးဝင္တာေတြမွာလဲ သံုးတယ္။ ခါးတာ-ေခါင္းကိုက္ကပ္တဲ့ (ပလာစတာ) လုပ္တယ္။
• Mydriatic and cycloplegic မ်က္စဥ္းေတြမွာ သံုးတယ္။
• ေဒါင့္က်ဥ္း-ေရတိမ္၊ ပန္းနာ၊ မ်က္ခြံေအာက္က်တာ၊ အစာလမ္းေၾကာင္း ပိတ္ေနတာေတြမွာ လံုးဝမသံုးရဘူး။
• ကားမူးလို႔ ပ်ိဳ႕ခ်င္၊ အန္ခ်င္တာအတြက္ Transderm Scop ကပ္ခြါေဆးသံုးရတယ္။ 1.5 mg ခရီးမသြားခင္ ၄ နာရီၾကိဳကပ္ပါ။ ၃ ရက္အထိ ခံတယ္။
• ဗိုက္ (အူ) ရစ္နာတာအတြက္ သံုးတယ္။
• ႏွာရည္၊ ခြ်ဲ၊ သလိပ္၊ အစာေျခရည္ စတာေတြ အထြက္သက္သာေအာင္လဲ သံုးတယ္။
• Parkinsonism (ပါကင္ဆိုနဇင္) ေရာဂါ အတြက္လဲ ရွားရွားပါးပါးသံုးတယ္။
• အရင္တံုးက ဘိန္းျဖဴနဲ႔ ကိုကိန္း ေဆးျဖတ္တာမွာသံုးတယ္။
• အိပ္ေဆးအျဖစ္လဲ အလြယ္ဝယ္လို႔ရတယ္။ ဘိန္းပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးနဲ႔ေရာျပီး စိတ္ျငိမ္ေဆးအေနနဲ႔သံုးတယ္။ ဥပမာ Morphine (ေမာဖိန္း)။
• သားဖြါးခန္းမွာလဲ ျငိမ္ေဆးအျဖစ္ သံုးၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ Pregnancy category C ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ မသံုးသင့္ဘူး။ အထဲကကေလးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။
ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြကေတာ့ သူငယ္အိမ္က်ယ္သြားလို႔ မ်က္စိေဝဝါးေနမယ္၊ ႏွလံုးခုန္ျမန္မယ္၊ အာေခါင္ေျခာက္မယ္၊ ေခြ်းထြက္နည္းမယ္။ ေရငတ္မယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္မယ္။ ဆီးသြားရခက္မယ္။ မ်ားသြားရင္၊ ကိုယ္ပူမယ္။ ဂနာမျငိမ္ျဖစ္မယ္။ စိတ္ရႈတ္ေထြးေစမယ္၊ ေဒါသၾကီးေစမယ္၊ စကားေျပာတာ လံုးေထြးေနမယ္၊ သူမ်ားမျမင္-မၾကားတာေတြ ျမင္ရ-ၾကားရမယ္၊ ေတာင္စဥ္ေရမရ ျဖစ္မယ္၊ အမွားေတြလုပ္ေနမယ္။ Diazepam လိုဘဲ မွတ္ဥာဏ္ ေလ်ာ့နည္းေစတယ္။
Brugmansia ကို Angel's Trumpets ပဒိုင္းပင္လို႔ ေခၚတယ္။ ပဒိုင္းသီးစားရင္ ရူးတာကို မစားဘူးေပမဲ့ ၾကားဘူးၾကမယ္။ ေတာင္အေမရိကားမွာ Ritualistic hallucinogen ဆိုျပီး ကြယ္လြန္သြားသူေတြနဲ႔ အဆက္အသြယ္လုပ္ဘို႔ဆိုျပီး သံုးတယ္။ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရျဖစ္တဲ့ ကေလးေတြ သြားေလသူေတြ ပူးေနသလားဆိုျပီး ေဆးကုဘို႔အတြက္လဲ သံုးေသးတယ္။ အရွင္သခင္ေသတဲ့အခါ ဇနီးေတြ ကြ်န္ေတြကို အရွင္လတ္လတ္ ေျမမျမွဳတ္ခင္ ေခါင္ရည္၊ ေဆးရြက္ေတြနဲ႔ေရာျပီး တိုက္တယ္။ Brugmansia ဆိုတာ အေစ့ နဲ႔ အရြက္ေတြက ပိုျပီးအဆိပ္ျပင္းတယ္။
၉-၇-၂ဝ၁ဝ ေန႔သတင္းမွာ အေမရိကား၊ ေတာင္-ကယ္ရိုလိုင္းနားမယ္ လူငယ္ေတြ Angel's Trumpet ပန္းပြင့္ကို ျပဳတ္-ၾကိဳ ေသာက္ရာကေန ေဆးရံုတက္ၾကရတယ္လို႔ပါတယ္။ အဲလိုေသာက္ေတာ့ အစမွာ Hallucinations (ဟယ္လူစီေနးရွင္း) ေခၚတဲ့ သူမ်ား မျမင္တာေတြကိုျမင္၊ သူမ်ား မၾကားတာေတြကို နားထဲမွာၾကားဆိုတဲ့ မူမွန္မဟုတ္တဲ့ ခံစားမႈေတြ ျဖစ္ေစတယ္။ ဒါ့ျပင္ ႏွလံုးခုန္ တအားျမန္လာျပီး၊ Fatal cardiac rhythmic disturbances ေသေလာက္ေအာင္ ဆိုးတဲ့ ႏွလံုးခုန္ မမွန္တာနဲ႔ Bronchoconstriction ပန္းနာထသလို အဆုပ္ေလျပြန္ေတြ က်ဥ္းတာေတြ ျဖစ္လာမယ္။
Journal Pathology ေရာဂါေဗဒ ဂ်ာနယ္မွာ ဒီေဆးရဲ႕ Hallucinogenic effects (ဟယ္လူစီေနးရွင္း) သတၲိဟာ Terrifying rather than pleasurable စိတ္သာယာဘို႔ထက္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ျဖစ္ေစတယ္လို႔ ေရးထားတယ္။ အနည္းဆံုး Temporary insanity ခဏတာ ရူးသြပ္ေစတယ္။
ဒီေဆးမ်ိဳးနဲ႔ေဖ်ာ္စပ္ထားတဲ့ Tonga ကိုေသာက္တဲ့ လူတေယာက္ကို (ဆြစ္) သဘာဝ-သိပၸံပညာရွင္ Johann von Tschudi ကေန ေစ့ေစ့ငုငု ေလ့လာတယ္။
• ဒီလူဟာ ဘာမွန္းမွ မသိသလို ေျမၾကီးကို စိုက္ၾကည့္ေနတယ္။ ပါးစပ္ကို စိေနေအာင္ ပိတ္ထားတယ္။ ႏွာေခါင္းက ျပားခ်ပ္ေနတယ္။ နဖူးမွာ ေခြ်းစီးေတြ ပ်ံလာတယ္။ လူေသလိုဘဲ ေအးစက္ေနတယ္။ လည္ပင္းေသြးေၾကာေတြ ေထာင္ေနတယ္။ အသက္ရွဴတာလဲ ရင္ပတ္က ခပ္ေႏွးေႏွး ေဖါင္းလိုက္-ျပားလိုက္နဲ႔ တစီစီမည္ေနတယ္။ လက္ႏွစ္ဖက္က တင္းျပီး ေဘးခ်ထားတယ္။ မ်က္လံုးက မ်က္ရည္ေတြ အမ်ားၾကီး စီးက်လာတယ္။ ႏႈတ္ခမ္းက ရြစိရြစိ ျဖစ္လာတယ္။ အသက္ရွဴျမန္လာတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ေနတာ ၁၅ မိနစ္ၾကာတယ္။
• ဒိေနာက္ အဲလိုျဖစ္တာေတြက ျပင္းထံလာတယ္။ မ်က္လံုးေတြ နီရဲျပီး ေျခာက္လာ၊ လည္လာတယ္။ မ်က္ႏွာ ၾကြက္သားေတြ တြန္႔လႈတ္လာတယ္။ တဝက္တပ်က္ ပြင့္ေနတဲ့ ပါးစပ္က အျမွဳတ္ျဖဴေတြ ထြက္လာတယ္။ လည္ပင္းေၾကာေတြ လႈတ္တာျမန္လြန္းလို႔ ေရလို႔ေတာင္မရဘူး။ အသက္ရွဴတာ တိုေတာင္းျပီး ျမန္လာတယ္။ ရင္ပတ္ လႈတ္ေနတယ္ မထင္ရဘူး။ ျမင္ေတာ့ေနရတယ္။ ေခြ်းစီးေတြ တကိုယ္လံုး စိုရြဲလာတယ္။ တက္ေနသလိုျဖစ္လာတယ္။ ျငိမ္ေနလိုက္ အသံက်ယ္ၾကီးနဲ႔ ေအာ္လိုက္။ ဘာသံေတြလဲ ခြဲလို႔မရဘူး။
Colombia (ကိုလမ္ဘီယာ) ႏိုင္ငံမွာ လမ္းေဘး-ေဆးဝါးအျဖစ္ သံုးၾကတယ္။ အမံႈ႔ကို သံုးတယ္။ (၁) Complete loss of free will ပံုမွန္စိတ္ေတြ လံုးဝေပ်ာက္သြားေစမယ္။ (၂) Death ေသခ်င္လဲ ေသသြားမယ္။ Witchcraft and sorcery စုန္း-ေမွာ္ အတတ္ပညာမွာလဲ သံုးတယ္လို႔ သိရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Zombie drug လို႔လဲ နာမည္ရတယ္။ ဖုတ္ေကာင္ေတြလို ျဖစ္ေစလို႔ပါ။
ဓါးျပတိုက္တာ၊ အဓမၼျပဳက်င့္တာ၊ လူသတ္တာေတြမွာလဲ သံုးတယ္လို႔ သတင္းေတြမွာ ေရးတယ္။ ခ်ဲ႕ကား ေရးတာေတြလဲ ပါႏိုင္ပါတယ္။ ေသျခာတာက နာဇီမွာ Angel of death ေသမင္းတမန္လို႔ နာမည္ရထားတဲ့ Joseph Mengele ကလဲ စမ္းသပ္မႈေတြ လုပ္ခဲ့တယ္။ CIA နဲ႔ Czechoslovak communist secret police ခ်က္ ကြန္ျမဴနစ္ လႈိ႕ဝွက္ပုလိပ္ေတြက သံုးတယ္။
ဒီပဲယင္း-အေရးအခင္းမွာ အာဏာပိုင္ေတြက သံုးခဲ့တယ္လို႔ ခံရ၊ ျမင္ရသူေတြက ေတြးထင္ၾကတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၄-၂-၂ဝ၁၂