ျမိဳ ့ၾကီးမ်ား၊ မီဂါစီးတီးမ်ားႏွင့္ သတိထားစရာမ်ား
ျမိဳ ့ၾကီးဆိုတာ ဘယ္ေလာက္ၾကီး တဲ့ျမိဳ ့ကို ဆိုလို တာပါလဲ။ ကမၻာေပၚမွာ မီဂါစီးတီးလို ့ေခၚ တဲ့ ျမိဳ ့ၾကီးေပါင္း ၃ ဒါဇင္ ခန္ ့ ရွိပါတယ္။ ဒီျမိဳ ့ တစ္ျမိဳ ့မွာ လူေပါင္း ၁၀ သန္းခန္ ့ ေနထိုင္ပါ တယ္။ ျမိဳ ့ၾကီးဆိုတဲ့အတိုင္း အက်ိဳး ေက်းဇူး ေတြ လည္း ရွိပါတယ္။ လူဦးေရ တိုးလာတာ၊ သူတို ့ အျခင္းျခင္း ကူးလူးဆက္ဆံတာ၊ အေျခခံအုတ္ျမစ္ အေဆာက္အဦးေတြ တိုးတက္ဖြံ ့့ျဖိဳးလာတာေတြ ဟာ ေျမာက္မ်ားလွစြာေသာ အခြင့္ အေရးေတြကို ဖန္တီးေပးပါ တယ္။ အခြင့္အေရးေတြနဲ ့အတူ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ၊ တိုက္ခန္းအိမ္ခန္း ငွားခေစ်းႏွဴန္း ျမင့္တက္မႈ၊ အေျခခံအုတ္ျမစ္ အေဟာင္းေတြနဲ ့ မကိုက္ ညီေတာ့ဘဲ အေျခခံအုတ္ျမစ္အသစ္ ကိုလည္း တည္ေဆာက္မရမႈ စတဲ့ ျပႆနာေတြ ကလည္း ဒြန္တြဲျပီး ပါလာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မီဂါစီတီးေတြ နဲ ့အတူ ပါလာေလ့ရွိတဲ့ သတိထားစရာျပႆနာေတြ အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးသြားပါမယ္။
လူဦးေရ တိုးပြားလာတာနဲ ့အမွ် သယ္ယူပို ့ေဆာင္ေရး၊ ဆက္သြယ္ေရး၊ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား၊ ေရအရင္း အျမစ္၊ ေဆး၀ါး၊ ေနစရာေနရာ အစရွိတာေတြ ပိုျပီးလိုအပ္လာသလို ဒီလူေတြအားလံုးက စြန္ ့ထုတ္ လိုက္တဲ့ အညစ္အေၾကး၊ အမွိဳက္သရိုက္၊အသံုးျပဳလိုက္တဲ့ ယာဥ္ေတြေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္၊ သူတို ့ဆီက ဗိုင္းရပ္ ေတြ၊ ဘက္တီးရီးယားေတြ၊ သူတို ့ကိုေပးရတဲ့ လစာ၊လုပ္ အားခေတြဟာ အရြယ္အစားပမာဏ ၾကီးမားသလို ေရာဂါ၊ ျပစ္မႈ၊ ဆူညံမႈ ျဖစ္ပြားမႈနွဴန္းလည္း တိုးလာမွာ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
မီဂါစီးတီးေတြဟာ ရပ္တန္ ့မရနိုင္ေတာ့တဲ့နွဴန္းနဲ ့ ၾကီးထြားလာေနပါတယ္။ ဒီၾကီးထြားမႈနဲ ့အတူ ပါလာတဲ့ လိုအပ္ ခ်က္ ေတြကို ျဖည့္ဆည္းနိုင္ဖို ့အတြက္ အဆက္မျပတ္ ဆန္းသစ္တီထြင္ေနရသလို လုပ္စရာ ရွိတာေတြကို ေန ့မနား၊ညမအား လုပ္ေနရပါတယ္။ ဥပမာ အရင္တုန္းက ခံုးေက်ာ္တံတားတစ္စီးကို အခ်ိန္ ၃ နွစ္ ယူေဆာက္လို ့ ရပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ၈လအတြင္း အျပီးေဆာက္ရတာမ်ိဳး ရွိလာပါတယ္။ လိုအပ္ ခ်က္ေတြ ပိုမ်ားလာျပီး ေပးနိုင္တဲ့ အခ်ိန္က်ေတာ့ ပိုနဲလာတဲ့အတြက္ အင္မတန္ကို တက္သုတ္ရိုက္ အလုပ္လုပ္ေနရပါတယ္။ ဒီလိုအလုပ္လုပ္ေနရတာ ကို Super Linear Scaling လို ့ေခၚပါတယ္။ ဆက္ လက္ျပီး ကမၻာ့မီဂါစီးတီးေတြ လက္ရွိၾကံဳေတြ ့ေနတဲ့ အခက္အခဲ ေတြကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္။
အီဂ်စ္နိုင္ငံျမိဳ ့ေတာ္ ကိုင္ရို ဟာ လူဦးေရထူထပ္ သိပ္သည္းမႈဒဏ္ကို အျပင္းအထန္ခံစားေနရပါတယ္။ လူဦးေရ ၁၈ ဒသမ ၅ သန္းရွိျပီး လူေနအိမ္ရာေတြ ထူထပ္ျပြတ္သိပ္ေနတဲ့ျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို ့ အီဂ်စ္ အစိုးရ ၾကိဳးစားေနတာ ၁၀ နွစ္မကေတာ့ပါဘူး။ အရင္လကပဲ ကိုင္ရိုျမိဳ ့ရဲ ့အေရွ ့ဘက္ျခမ္းကို ျမိဳ ့သစ္ခ်ဲ ့ထြင္ဖို ့ စီစဥ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစီမံကိန္း ဟာ ေပါင္ ၃၀ ဘီလီယံ တန္ျဖစ္ျပိး အခ်ိန္ ၅ နွစ္ ကေန ၇ ႏွစ္ ယူရပါလိမ့္မယ္။ အက်ယ္ ၇၀၀ စတုရန္းမိုင္ရွိမယ့္ ဒီ ျမိဳ ့သစ္မွာ ပန္းျခံၾကီးတစ္ျခံကို ထည့္သြင္းတည္ေဆာက္သြားမွာျဖစ္ျပီး အဲဒီပန္းျခံဟာ နယူးေယာက္ျမိဳ ့ရဲ ့ Central Park ရဲ ့ ၂-ဆ ပိုၾကီးေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ လူေတြဟာ သူတုိ ့အလုပ္နဲ ့ေ၀းရာကို မေျပာင္းခ်င္ၾက သလို အဲဒီျမိဳ ့သစ္ဟာ အလုိလိုေနရင္း ဆင္းရဲသားရပ္ကြက္ ျဖစ္ လာနိုင္ တဲ့ ျပႆနာ ရွိေနပါေသးတယ္။
အဂၤလန္နိုင္ငံ၊ လန္ဒန္ျမိဳ ့ မွာ အိမ္ေစ်းႏွဴန္းေတြဟာ မယံုၾကည္နိုင္ေလာက္ေအာင္ ျမင့္မားေနပါတယ္။ လူဦးေရ ၁၀ သန္း ထက္မနဲရွိျပီး အိမ္ကို ၀ယ္၀ယ္၊ဌားဌား ေစ်းအလြန္ၾကီးပါတယ္။ လန္ဒန္ျမိဳ ့ရဲ ့ အိမ္ျခံေျမေစ်းဟာ ယူေကတစ္ ခြင္လံုးမွာ အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ေနၾကတာထက္ ၂-ဆ ျဖစ္ေနပါတယ္။ လန္ဒန္မွာေမြးဖြားသူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ၾကီးျမင့္လြန္းတဲ့ ေစ်းနွဴန္းေတြကို မတတ္နိုင္ေတာ့တဲ့ အတြက္ ျမိဳ ့ငယ္ေတြကို ထြက္သြားခဲ့ၾကရျပီး သူတို ့ရဲ ့ မိရိုး ဖလာ တစ္ထပ္အိမ္ေတြေနရာမွာ ႏိုင္ငံျခား ရံုးေတြ၊ကုမၸဏီၾကီးေတြ ထြက္ေပၚလာပါတယ္။
အိႏၵိယနိုင္ငံ၊ မြန္ဘိုင္းျမိဳ ့။ လူ ၂၁ သန္း ေနထိုင္ပါတယ္။ ဒါဟာ နယူးေယာက္ျမိဳ ့နဲ ့ လူဦးေရျခင္းတူတယ္ ဆိုေပ မယ့္ မြန္ဘိုင္းဟာ နယူးေယာက္ရဲ ့ တစ္၀က္ေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ ျမိဳ ့ပတ္ရထားေတြ ဟာ ျမိဳ ့တစ္ ဖက္နဲ ့တစ္ဖက္ ကို အနဲဆံုး မိနစ္ ၅၀ ၾကာပါတယ္။ နိုင္ငံတကာမွာ ဒီခရီးကို ၂၅ မိနစ္ အမ်ားဆံုးၾကာ ပါတယ္။ ဘူတာတိုင္းမွာ အဆင္းအတက္ မ်ားလြန္းတဲ့အတြက္ အခုလို အခ်ိန္ပိုၾကာတာလို ့ သိရပါ တယ္။ ျမိဳ ့ျပက်ယ္ျပန္ ့လာတဲ့ဒဏ္ကို မခံနိုင္ေတာ့တဲ့အဆံုး ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ တိုက္တာအေဆာက္ အအံုေဆာက္လုပ္ရာမွာ အထပ္အျမင့္ကို ကန္ ့သတ္ လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမိဳ ့ၾကီးဟာ ေဒါင္လိုက္ မက်ယ္ေတာ့ဘဲ အလ်ားလိုက္က်ယ္သြားပါေတာ့မယ္။ အဲဒီလုိ က်ယ္သြားတဲ့အတြက္ ရထားလိုင္းေတြ တိုးခ်ဲ ့ေျပးဆြဲေပးရျပန္ပါတယ္။
မြန္ဘိုင္းျမိဳ ့ပတ္ရထားတစ္စီးမွာ ရထားတြဲ ၉ တြဲပါပါတယ္။ ခရီးသည္ ၂၆၂၈ ဦး ဆန္ ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ၈၇၆ ဦးက ထိုင္ျပီး ၁၇၅၂ ဦးက မတ္တပ္ရပ္စီးရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ ရထားတစ္စီးဟာ ရံုးဆင္းရံုးတက္ခ်ိန္မွာ ခရီးသည္ ၄၅၀၀ ေလာက္ကို တင္ေဆာင္ေမာင္းနွင္ေနရပါတယ္။
အင္ဒိုနီးရွားနိုင္ငံ၊ ဂ်ာကာတာျမိဳ ့။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ျမင့္တက္မႈအႏၱရယ္နဲ ့ၾကံဳေတြ ့ေနရပါတယ္။ တစ္ေန ့ေန ့ မွာ ပင္လယ္ေအာက္ ျမဳပ္သြားမယ့္ ျမိဳ ့ေတာ္ပါပဲ။ ဒီႏွစ္ေဖေဖာ္၀ါရီလမွာ သည္းထန္စြာ ရြာသြန္းခဲ့တဲ့ မုတ္သံုမိုး ေၾကာင့္ လူဦးေရ ၁၄ သန္းေနထိုင္တဲ့ ဂ်ာကာတာျမိဳ ့ၾကီးမွာ လူေပါင္း ၆၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးအိမ္မဲ့ ျဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္။ မတ္လမွာလည္း မိုးၾကီးေရလ်ံတဲ့အတြက္ လူ ၄ ဦးေသဆံုးျပီး အေယာက္ ၂ ေသာင္းေက်ာ္ကို ေဘးကင္းရာ ေရႊ ့ ေျပာင္း ေပးခဲ့ရပါတယ္။
အင္ဒိုနီးရွားပင္လယ္ျပင္ဟာ တစ္နွစ္ကို ၆-၉ မီလီမီတာနွဴန္း ျမင့္တက္လာေနပါတယ္။ ဒီ အတြက္ အစိုးရက ေဒၚလာ ၄၀ ဘီလီယံ အကုန္အက်ခံျပီး အရွည္ ၃၂ ကီလိုမီတာရွိတဲ့ ပင္လယ္ေရကာတံတိုင္း ၾကီးကို အခ်ိန္ နွစ္ ၃၀ ယူျပီး တည္ေဆာက္သြားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
တရုတ္နိုင္ငံ၊ ရွန္ဟိုင္း။ တရုတ္နိုင္ငံ ရဲ ့ စီးပြားေရးဖြံ ့ျဖိဳးတိုးတက္မႈနွဴန္ဟာ တစ္နွစ္ကို ၇ ရာခိုင္ႏွဴန္း အနည္းဆံုး ရွိတဲ့အတြက္ မီဂါစီးတီးအေရအတြက္လည္း မ်ားလာျပီး တရုတ္အစိုးရဟာ ဒီျမိဳ ့ၾကီးေတြရဲ ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အမွီျဖည့္ဆည္းနိုင္ဖို ့ မနဲၾကိဳးစားေနရပါတယ္။ ဒီအတြက္ ရွန္ဟိုင္းမွာ စတီး၊ ဘိလပ္ေျမ၊ မွန္ စက္ရံုေတြ အမ်ားၾကီး ထပ္မံတိုးခ်ဲ ့ဖြင့္လွစ္ထုတ္လုပ္ေနရပါတယ္။
အဲဒီျမိဳ ့မွာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈကေတာ့ တစ္ကမၻာလံုးမွာ အဆိုးရြားဆံုး ပဲလို ့ ဆိုရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုေလထုညစ္ညမ္းမႈေၾကာင့္ တရုတ္နိုင္ငံမွာ နွစ္စဥ္ လူအေယာက္ ၅ သိန္းထက္မနဲ ေသဆံုးေနပါ တယ္။ ေလထဲမွာ ဆာလဖိတ္၊ နိုက္ထရိတ္၊ အမိုးနီးယား၊ ဆိုဒီယမ္ကလိုရိုက္၊ ကာဗြန္၊ တြင္းထြက္ဖုန္ မႈန္ ့၊ ေရခိုးေရေငြ ့တို ့ပါ၀င္ေနတဲ့အတြက္ လူတိုင္းနီးပါးမွာ အဆုပ္ကင္ဆာျဖစ္ပြားဖို ့ ရာနွဴန္းျပည့္ ျဖစ္ ပါတယ္။
ျမိဳ ့ျပက်ယ္ျပန္ ့လာတာ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာလို ့ ယူဆနိုင္ေပမယ့္ သူ ့ေနာက္ကြယ္မွာ ၾကီးမား တဲ့ ျပႆနာေတြ ရွိေနနိုင္တယ္ဆိုတာကို ေလ့လာေရးသား တင္ျပလိုက္ရပါတယ္။
Lashio News Diary
--------------------------------------
ကိုမ်ဳိး(သုတစြယ္စုံ)(lwanmapyay.blogspot.com) Facebook Page Twitter Google+